3 maart: eerste sonde om niets te doen op Mars

Mars, 30 jaar later gefotografeerd… NASA / JPL / MSSS

Dit was de missie die de schijnwerpers had moeten stelen van NASA-programma's naar Mars . Half succes ondanks alles, Mars 3 is de eerste die erin slaagt om op de rode planeet te landen … zonder erin te slagen zijn gegevens te verzenden.

Misschien zonder deze storm …

Een catastrofaal begin

De eerste Sovjet-pogingen om Mars te bereiken waren getint van ambitie en waren soms bittere mislukkingen, soms flirtten missies met succes zodat het op het laatste moment ontsnapt … En dit ondanks de techniek van het systematisch ontwerpen van twee identieke sondes om jezelf meer kansen op succes te geven. Het eerste duo verliet de aarde in 1960 niet (Mars 1M nr. 1 en 2), waarna een drietal sondes opnieuw geen succes boekte in 1962 …

Alleen het voertuig "2MV-4 No.2", omgedoopt tot Mars-1, slaagde erin de weg op te gaan, voordat hij ophield te communiceren op ongeveer 100 miljoen kilometer van de aarde. Rebellen in 1964 en 1969… het geluk op Mars lijkt te keren in het voordeel van de Amerikanen, die slagen voor drie vluchten boven de rode planeet. Maar geen kwestie van opgeven. Het prestigieuze ontwerpbureau OKB-1 bereidt zich voor op 1971, met een offensief "op alle fronten": viaduct, orbiters, landers, je moet slagen!

1/2 schaalmodel van de Mars 3-sonde met het landerdeel (onder zijn schild) bovenaan. Powerhouse Museum Collection Credits

Het is een echte kleine armada in voorbereiding. Omdat de "race naar de maan" verloren is gegaan, willen de Sovjets hun tegenstanders voor zijn en de eersten worden die in een baan om Mars komen. NASA verbergt echter niet dat het de Mariner 8 en 9-missies voor 1971 voorbereidt! De teams worden gedwongen harder te werken, wat een aantal concessies zal afdwingen om op tijd het lanceerplatform te bereiken. De elektronica aan boord van de drie Sovjet-sondes die op het punt staan ​​op te stijgen, is hun zwakke punt. Op 10 mei 1971 vertrok "3MS No.170" (of Cosmos 419) in de hoop het eerste voertuig te worden dat in een baan om Mars cirkelde. Maar de klok aan boord van de laatste trap van de raket was verkeerd ingesteld: in plaats van 1,5 uur na het opstijgen in te schakelen, is hij ingesteld op 1,5 jaar … Hij zal nooit de baan om de aarde verlaten.

9 dagen later stijgt Mars 2 op zijn beurt op en snelt naar de rode planeet, op 29 mei gevolgd door Mars 3. Deze keer heeft de USSR twee kansen om in een baan om Mars te komen, en zelfs om daar te landen!

2 maart en 3 maart, ambitieuze technologische concentraten

De twee voertuigen die vervolgens op weg zijn naar Mars, zijn echt uitgerust om een ​​revolutie teweeg te brengen in de kennis over de rode planeet, wat neerkomt op een paar foto's en metingen. 2 maart en 3 maart zijn tweelingen, die allebei 4,65 ton wegen op de dag dat ze opstijgen met een Proton-K-raket. Elke sonde is opgesplitst in twee afzonderlijke delen. Ten eerste, de orbiter uitgerust met zonnepanelen, middelen om te communiceren met de aarde en een indrukwekkende wetenschappelijke suite (radiometers, fotometers, magnetometer, fotosensor, enz.), Zelfs met een Frans instrument.

STEREO-1, aan boord van de twee voertuigen, zal proberen de bron van de gammastraaluitbarstingen in het universum, ontdekt in 1967, te trianguleren. De lander op Mars 2 en Mars 3 is een robuust apparaat dat meer dan een ton weegt, wat je in de atmosfeer kunt krijgen, parachutes om te remmen en back-thrusters om te landen, om nog maar te zwijgen van absorberend schuim voor de laatste schok.

Foto van een testmodel van het kleine voertuig Prop-M, ontworpen om op Mars te reizen

Het landingsgestel is over het algemeen ovaal van vorm, kan worden geopend zodra het op de grond is geplaatst en kan vier bloembladen gebruiken die het recht zetten en zijn instrumenten in de open lucht plaatsen. Camera's, weerstation, kleine massaspectrometer, de voertuigen zijn zeer goed uitgerust. Het toppunt van luxe nemen ze aan boord van de allereerste Martiaanse “wandelaars”, Prop-M gedoopt. Deze kleine dozen van 4,5 kg zijn met een kabel van 15 meter verbonden met hun moedervoertuig en gebruiken een soort ski om zich te verplaatsen en moeten binnen het gezichtsveld van de camera bewegen, zodat de missie-ingenieurs de interactie met Marsgrond.

Dat verdomde stof!

Zonder het te weten, gaan de twee Sovjetmissies regelrecht op een gigantische erwtenpuree af. Want Mars worstelde aan het einde van de herfst van 1971 met een van de meest indrukwekkende zandstormen in zijn geschiedenis: het hele oppervlak was bedekt met dikke stofwolken waaruit alleen de hoogste toppen te voorschijn kwamen. 2 maart was de eerste die arriveerde, op 27 november, maar tijdens de laatste manoeuvre zes dagen eerder gaf zijn boordcomputer een slecht commando: het landingsgestel werd uitgeworpen met een veel te hoge invalshoek. Als de orbiter op het juiste moment met een manoeuvre naar buiten komt, steekt het deel dat zou landen te snel de atmosfeer van Mars door en heeft het niet genoeg tijd om zijn parachute te remmen of te openen.Mars 2 zal het eerste menselijke object zijn dat de grond van de Rode Planeet raakt … maar veel, veel te snel.

De effecten van een wereldwijde storm op Mars. NASA-credits

De baan van de Mars 2-missie zal 362 banen actief blijven, metingen uitvoeren en tientallen foto's maken die goed zullen worden ontvangen op aarde. Helaas houdt niet alleen de Mars-storm aan, maar bovendien zullen de Sovjets niet de tijd hebben om aan te kondigen dat hun voertuig het eerste is in een baan om Mars: lichter, de NASA Mariner 9-sonde heeft hen de prioriteit gegeven van een paar dagen. Het is de ruimterace …

3 maart komt eraan… voor het nageslacht.

Op 2 december bracht Mars 3 zijn afdalingsmodule uit, dit keer met de juiste hoek voor een nominale kruising van de atmosfeer van Mars. Ironisch genoeg is het deze keer het orbitale deel van de missie dat het probleem heeft: een brandstoflek verhindert dat het voertuig zijn baanmanoeuvre voltooit. Het moest in 25 uur rond Mars gaan, het duurt meer dan 12 dagen …

De lander zal er ondertussen in slagen over te gaan naar het nageslacht. Het overleeft het doorkruisen van de atmosfeer van Mars, prima maar genereert wonderbaarlijke verwarming. Hij opende zijn parachute en wist tot ieders verbazing te landen ondanks een relatieve snelheid van naar schatting bijna 75 km / u! 90 seconden later begint het zijn gegevens te verzenden zodra zijn vier "bloembladen" zijn ingezet. De vreugde van de teams op de grond zal van zeer korte duur zijn: na de eerste 20 seconden van verzending van het eerste beeld (ongeveer 70 lijnen), wordt de verzending onderbroken. Ondanks hun beste inspanningen slaagden Sovjet-technici, ingenieurs en onderzoekers er niet in om opnieuw verbinding te maken. Mars 3 wordt het eerste voertuig dat met succes op Mars is geland … maar zonder zijn missie te kunnen uitvoeren.

We kunnen Mars 3 vinden in het videogame "Take On Mars". Met Prop-M! Steam / Take On Mars / Bohemia Interactive Credits

De race verliezen door vermoeidheid

Laat de afbeelding van Mars 3 iets zien van ja of niet? Merk op dat de vraag gedurende meerdere jaren onder onderzoekers zal worden besproken, maar dat de 70 regels met ontvangen gegevens vandaag niet als bruikbaar worden beschouwd. Voor sommigen zien we de lucht (omdat de kleuren als uniform worden beschouwd), voor anderen een bloemblad van de lander of een landschap (omdat we denken dat we door het contrast te vergroten een horizonlijn volgen). Er is geen definitief antwoord: de eerste volledige foto's die vanaf de bodem van Mars zijn genomen, zullen moeten wachten tot 1976 en de landing van de Amerikaanse Viking-sondes, ontwikkeld met hoge kosten.

Niet gemakkelijk te interpreteren, inderdaad… Credits Roscosmos

In de loop van de jaren zeventig zal de Sovjet-Unie stoppen met het sturen van sondes naar Mars. Daar zijn veel redenen voor, en Amerikaanse successen wegen zwaar op de balans. Maar bovenal is er de wens om verkenningsmissies te richten op de successen van het Venera-project op Venus, in plaats van door te zetten en nog steeds te falen richting de rode planeet. De Mars 4, 5, 6 en 7 sondes, allemaal gelanceerd in 1973 in een laatste poging, zullen er niet in slagen de lat hoger te leggen …